16 желтоқсан: бір күн – екі тарих
16 желтоқсан – қазақ халқының тағдырында айрықша орны бар күн. Бұл – бір жағынан қасірет пен қарсылықтың, екінші жағынан үміт пен азаттықтың символына айналған дата. Бір күннің ішінде екі түрлі тарих, екі түрлі күй жатыр.
Желтоқсан: үнсіздік бұзылған сәт
1986 жылдың желтоқсанында Алматының орталығына шыққан жастар әділетсіздікке қарсы үн қатты. Олар қолдарына қару емес, жүректеріне намыс ұстап шықты. Сол күндері алаңға жиналған мыңдаған жас «елдің тағдырын өз халқы шешуі тиіс» деген қарапайым, бірақ батыл ойды қорғады.
Желтоқсан оқиғасы – кеңестік жүйенің шын бейнесін ашып көрсеткен кезең болды. Қуғын-сүргінге ұшыраған, жазықсыз сотталған, өмірі қиылған жастардың тағдыры кейінгі ұрпаққа ауыр сабақ болып қалды. Бұл күн қазақ жастарының санасында қорқыныштан гөрі қайсарлықтың, үнсіздіктен гөрі қарсылықтың нышанына айналды.
1991: азаттық жарияланған күн
Дәл осы 16 желтоқсанда, бірақ арада бес жыл өткен соң, Қазақстан өз тәуелсіздігін ресми түрде жариялады. Бұл – ғасырлар бойы аңсалған арманның ақиқатқа айналған сәті еді.
Тәуелсіздік декларациясы – тек саяси құжат қана емес, тарихи әділеттің орнауы болатын. Қазақ елі өз тағдырын өзі айқындайтын мемлекет ретінде әлем картасына шықты. Сол күннен бастап ел дамуының жаңа беті ашылды.
Қуаныш пен қасірет қатар тұрған дата
16 желтоқсан – тек салтанатты мереке емес. Бұл – өткенді ұмытпай, бүгінге баға беретін күн. Бір жағында – алаңда жазықсыз төгілген қан, екінші жағында – сол қасіреттің өтеуі іспетті келген тәуелсіздік бар.
Азаттық ешқашан өздігінен келген жоқ. Ол – күрестің, төзімнің, құрбандықтың нәтижесі. Сондықтан бұл күнді тек демалыс ретінде емес, тарихи жауапкершілікпен қабылдау – әр азаматтың парызы.
Бүгінгі ұрпаққа жүктелген аманат
Тәуелсіздік – бір рет жарияланып, мәңгі сақталып қалатын дүние емес. Оны қорғау, нығайту, мәнін жоғалтпау – әр буынның міндеті. Желтоқсан алаңына шыққан жастардың басты талабы – әділдік пен еркіндік еді. Бұл талап бүгін де өз маңызын жойған жоқ.
16 желтоқсан – бізге өткенді еске салып қана қоймай, болашақ алдындағы жауапкершілігімізді де еске салатын күн. Бір күн – екі тарих. Бірақ екеуін біріктіретін бір ғана ұғым бар. Ол – тәуелсіздік.